Trà rau sen Đại Bình Kim Liên, sản phẩm thuần chất tự nhiên

Cây rau sen Đại Bình, Quế Sơn, Quảng Nam

Từ nguồn tài nguyên bản địa

Rau sen là loại rau thường dùng của người dân Quế Sơn, Quảng Nam trong việc chế biến các món ăn hàng ngày. Chúng còn được dùng làm hàng rào của các hộ gia đình. Tạo thành các “hành lang xanh” dài mát mắt và có khả năng phủ xanh đất trống, làm đẹp môi trường, cảnh quan.

Đây cũng là nguyên liệu đầu vào cho dòng Trà rau sen Đại Bình Kim Liên, một sản phẩm OCOP ba sao của đất Quảng Nam. Giám đốc vận hành thương hiệu Trà Rau Sen Đại Bình Kim Liên, chị Trần Thị Kim Liên cho biết đã gắn bó với sản phẩm này và mong muốn đưa sản phẩm vươn xa hơn trong thời gian tới. Từ con số không, chị đã và đang làm sống dậy nguồn tài nguyên thiên nhiên bản địa quí giá này của vùng đất Quảng Nam. Góp thêm một sản phẩm mới, làm phong phú nguồn đặc sản cho mảnh đất Quế Sơn.

Chị Kim Liên đang mang lại cho rau sen một chỗ đứng mới, một sắc màu mới, một diện mạo mới và tạo ra một sản phẩm xanh, sạch, thuần chất tự nhiên. Có thể dùng để bổ sung năng lượng hàng ngày và làm phong phú thị trường quà tặng cho khách du lịch, mỗi khi họ có dịp ghé thăm Quế Sơn, Quảng Nam.

Cây rau sen là loài cây thích hợp trong điều kiện có ít ánh sáng, độ phủ rợp lớn, nên các hộ gia đình ở đây thường tận dụng các khoảng trống lớn bên sân vườn, dưới những tán cây ăn trái để trồng xen canh. Thêm vào đó, hàng năm khi nguồn phù sa dồn đổ về trong mùa lụt, tạo thành lớp đất mặt tương đối thuận lợi cho các loại cây trồng, trong đó có rau sen. Các yếu tố tự nhiên, thiên nhiên này đang giúp cho rau sen nơi đây có khả năng tích lũy được nguồn dinh dưỡng quí giá, hoàn toàn tự nhiên, thiên nhiên mà không mất nhiều công sức chăm sóc.

Loài rau này được người dân bản địa chế biến thành nhiều món ăn ngon hàng ngày như luộc, xào thịt bò, xào tôm hay nấu canh chung với các loại thủy sản đều rất ngọt. Món rau sen luộc được nhiều người ưa chuộng. Rau luộc thường chấm mắm chua cay, giúp người yêu thích ẩm thực địa phương thưởng thức được hương vị đặc trưng của rau sen theo đúng chất tự nhiên của nó.

Ngoài ra, rau sen còn được dùng để nấu canh rau hến, canh sò. Sau khi tách vỏ hến, sò và mang đi xào với tỏi, hành, thêm chút gia vị. Cuối cùng nước đun sôi, cho rau vào là xong. Tô canh rau sen chung với hến sò xào cực kỳ ngon, ngọt, lành, màu xanh vô cùng hấp dẫn, có thể làm siêu lòng ngay với cả những người khó tính nhất.

Với rau sen xào thịt thì ướp thịt xong, cho dầu nóng vào chảo và xào trên chảo dầu nóng. Khi thịt chín mềm, cho rau sen vào xào chung nhẹ nhàng là đã có một món ngon, giàu dinh dưỡng, vô cùng lành mạnh. Những bữa cơm quê của làng mộc mạc, giản dị, ngon lành, nhưng chan đầy tình quê luôn có món rau sen quen thuộc, mang đậm nét truyền thống này của vúng đất Quảng Nam.

Những năm gần đây, khi làng du lịch sinh thái Đại Bình bắt đầu hình thành và chuẩn bị gia nhập điểm đến mới của ngành du lịch Quảng Nam. Nhu cầu khai thác các mặt hàng đặc sản, mang tính đặc thù của địa phương, đang được cân nhắc để tích hợp vào các điểm du lịch này. Loại rau quen thuộc này với người dân địa phương đang được khách du lịch chú ý, tìm mua. Nhu cầu thưởng thức các sản phẩm chế biến chuyên sâu, trong phong cách ẩm thực mới tại các homstay và điểm du lịch ở địa phương cũng đang lớn dần.

Trên thực tế, các điểm du lịch khi được công nhận điểm đến mới, phải hội tụ nhiều tiêu chí. Một trong số đó là phải có các sản phẩm mang tính văn hóa, đặc trưng, mang bản sắc vùng miền. Và Trà Rau Sen Đại Bình Kim Liên là một trong các sản phẩm du lịch có thể khắc họa nét đặc trưng của vùng đất này. Sự xuất hiện của thương hiệu như Trà Rau Sen Đại Bình Kim Liên vừa tạo ra sinh kế mới cho người dân, tạo ra giá trị bản sắc rõ nét vùng miền và tạo ra giá trị bền vững cho cộng đồng du lịch địa phương.

Theo một khảo sát trên nền tảng Booking.com, công bố Báo cáo Du lịch Bền vững năm 2024. Báo cáo dựa trên dữ liệu từ hơn 31.000 du khách đến từ 34 quốc gia và vùng lãnh thổ, phản ánh quan điểm, sự ưu tiên và tác động của du lịch bền vững đối với quyết định của người tiêu dùng. Theo đó, có tới 96% du khách Việt Nam khẳng định rằng, du lịch bền vững đóng một vai trò quan trọng trong lựa chọn của họ trong các chuyến du lịch. 54% khách du lịch cảm thấy muốn tới những nơi lưu trú có gắn với du lịch bền vững.

Điều này phản ánh một thực tế, người tiêu dùng ngày nay đã nâng cao nhận thức xanh và bền vững lớn hơn trước rất nhiều. Việc khai thác du lịch bền vững sao cho trở nên hấp dẫn, khác lạ thì các nét đặc trưng vùng miền, cực kỳ quan trọng. Chính nét đặc trưng này mới lôi cuốn, tạo hấp lực kéo khách du lịch ghé thăm nhiều hơn, thường xuyên hơn. Và rau sen Đại Bình chính là nét ẩm thực riêng, là tài nguyên thiên nhiên của vùng đất Quế Sơn và đang được các cấp chính quyền địa phương quan tâm, khuyến khích phát triển.

Duyên ra đời Trà Rau Sen Đại Bình Kim Liên

Tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên đặc trưng này, chị Trần Thị Kim Liên, nhà sáng lập thương hiệu Trà rau sen Đại Bình Kim Liên đã tham gia khởi nghiệp dòng sản phẩm mới lạ này.

Chị Kim Liên từng là một cán bộ công tác tại Phòng Văn hóa, Khoa học & Thông tin huyện, phụ trách mảng du lịch. Đây là điều kiện để chị đi thực tế, hiểu biết thế mạnh riêng của vùng đất. Khi làm đề án phát triển điểm đến du lịch của địa phương. Cụ thể là làng Đại Bình, nhằm chuẩn bị tạo các điểm đến mới cho ngành du lịch tỉnh, chị đã gặp gỡ bà con nơi đây nhiều lần.

Với vai trò là cán bộ Phòng Văn hóa, Khoa học và Thông tin huyện Quế Sơn và những chuyến đi thị sát thực tế, cho chị cái nhìn chân thực, toàn diện hơn các vấn đề của các điểm đến, du lịch cơ sở. Việc tìm ra điểm sáng cho các hoạt động du lịch xanh, điểm đến mới, phát triển các hoạt động sản xuất nông nghiệp, nông thôn mới, tạo nét hấp dẫn đặc thù cho điểm du lịch mới, từng là mối bận tâm của chị.

Từ thế đứng đó cho chị cái nhìn toàn cảnh. Thấy được cần phải làm gì và làm sao để thu hút, quảng bá tốt cho du lịch địa phương, ngay từ những điều giản dị, bằng các sản phẩm bản địa, chân chất, mộc mạc, mang đậm bản sắc quê hương. Chị nuôi hy vọng và ấp ủ ý tưởng làm sản phẩm xanh nào đó để phát triển kinh tế.

Ý tưởng đó vẫn có thể còn nằm trên giấy, nếu như không có một bước ngoặt khác đã thúc đẩy chị mạnh dạn dấn thân. Khi kinh tế gia đình thúc bách, chồng chị mất khả năng lao động. Chị lại muốn có một công việc nào đó phù hợp với anh và để cả hai cùng làm, cùng chung tay xây dựng cuộc sống. May mắn là khi đó, chị đã gặp được một cán bộ tâm huyết của ngành du lịch. Khi đó, anh nhờ chị mua rau sen đặc sản của địa phương để mang về nhà làm quà. Rau định mang về ăn tươi, nhưng rốt cuộc lại phải sao khô, do tình trạng thời tiết bất khả kháng. Trao đổi qua lại, thấy được ngọn lửa nhiệt huyết trong chị, anh động viên chị nên mạnh dạn bước vào sản xuất. Dòng sản phẩm Trà rau sen Đại Bình Kim Liên đã ra đời từ đó.

Chất lượng tốt, nhiều công dụng

Trên thực tế, thông qua hoạt động du lịch, các sản phẩm của địa phương sẽ được giới thiệu, mua bán nhiều hơn. Và ngược lại bằng các sản phẩm đặc trưng, có chất lượng tốt, mang lại có sức ảnh hưởng để quảng bá nét văn hóa, đặc thù ở địa phương. Những sản phẩm tốt, được lòng cộng đồng sẽ định hình các điểm đến ở địa phương và đây là thực tế đang diễn ra ở nhiều địa phương trong khắp cả nước.

Mỗi địa phương có ngành hàng chủ lực khác nhau và rau sen có thể trở thành sản phẩm hội nhập tốt và góp phần định hình rõ nét văn hóa của ngành du lịch huyện Quế Sơn. Rau không chỉ là nguồn nguyên liệu đầu vào tốt cho sản xuất mà chất dinh dưỡng trong rau rất tốt để nâng cao sức khỏe người dùng. Rau đã qua chế biến có thể dùng cho mọi lứa tuổi, vị thơm ngon, dễ uống, có thể phối trộn, với các loại nông sản khác một cách dễ dàng để tạo ra các thức uống mới, tốt cho sức khỏe.

Rau sen ở đây đang được trồng và chăm sóc hoàn toàn tự nhiên, không cần bón bất cứ loại phân nào, cũng không bị sâu bọ gặm nhấm nên không cần sử dụng thuốc hóa học. Vì thế nguồn rau sen ở đây vô cùng an toàn. Và có thể nói đây là loại rau thuần chất tự nhiên và là sản phẩm organic 100%.

Vị ngọt thanh của trà rau sen khiến cho trà có lợi thế là uống khi bụng đói vẫn không gây cồn cào, khó chịu như các loại trà khác. Nên có thể dùng như một loại thực dưỡng uống trong mọi thời điểm trong ngày, được lòng nhiều lứa tuổi, nhiều đối tượng khách hàng.

Kinh nghiệm dân gian cho thấy, lá rau sen có tác dụng làm mát cơ thể, bổ dưỡng. Ăn nhiều canh rau sen hoặc các món ăn từ rau sen sẽ giúp cho giấc ngủ sâu và ngon hơn. Vì thế rau sen không chỉ là nguồn rau xanh ngon, ngọt, thân thuộc với nhiều thế hệ làng quê Đại Bình bao lâu nay. Ngày nay, nó đang được khoác thêm một lớp áo mới để có thể đi xa hơn, đó là làm trà.

Hiện chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào về loại rau này trong nước. Nhưng theo các tài liệu xét nghiệm của các đơn vị sản xuất và từ trung tâm chất lượng theo tiêu chuẩn Việt Nam thì trong rau sen có tới 61,67% gluxit, 2,24% là lipit và hàng loạt các loại axit, amin khác, có lợi cho sức khỏe. Đây là cơ sở để các chế phẩm từ rau sen Đại Bình có điều kiện mở rộng sản xuất, phục vụ cộng đồng.

Rau sen vừa có thể làm trà để uống, trộn vào bột để làm các làm bánh, làm các món ăn khác nhau. Bột trà rau có thể dùng như bột trà matcha để phối trộn thành nhiều loại nước giải khát thế hệ mới. Có thể chế biến thành các loại bánh rau cao cấp trong các nhà hàng, khách sạn. Có thể dùng làm bột dinh dưỡng cho trẻ em, người già, vốn đang cần cung cấp rau xanh, chất xơ nhiều hơn.

Do nguồn lực hạn chế, nguồn nguyên liệu đầu vào chưa nhiều, khả năng mở rộng thị trường có hạn nên hiện Trà Rau Sen Đại Bình Kim Liên đang phát triển tương đối chậm rãi. Nhưng chị Kim Liên, giám đốc thương hiệu cho rằng, thà làm chậm mà chắc, còn hơn là nhanh mà thiếu hiệu quả.

Là người của địa phương, chị biết rõ nguồn lực của mình đến đâu và làm thế nào để phát triển tốt lợi thế đặc sản này. Chị là người dễ gần, chan hòa, được bà con lối xóm thương mến nên các hoạt động khởi nghiệp của thương hiệu tương đối thuận lợi, dễ dàng. Mặc dù biết rằng, con đường khởi nghiệp chắc chắn sẽ có nhiều thử thách. Nhưng chị đang rất quyết tâm. Chị dành nhiều thời gian cần mẫn, chăm chút tỉ mỉ cho sản phẩm của mình.

Sản phẩm Trà rau sen Đại Bình Kim Liên có nhiều loại bao bì khác nhau, nhận diện tốt, khá bắt mắt về hình thức, chất lượng tốt, đáp ứng với các yêu cầu cao của thị trường, khách hàng, người dùng. Hiện sản phẩm hiện đang có được nhiều tín hiệu tốt của thị trường. Điều này mang lại cho chị nhiều hy vọng để tiếp tục dấn bước trên con đường khởi nghiệp này.

Chị Kim Liên cho biết, rất vui mừng vì đã tìm thấy con đường đi mới của mình. Thêm vào đó, bằng các hoạt động này chị cũng mang lại nguồn thu nhất định cho những người dân thôn quê, ở địa phương nên thấy rất vui. Chị thấy công việc của mình đang tạo ra giá trị cho cộng đồng người dân địa phương và có ý nghĩa với bản thân, gia đình.

Hiện có khoảng 30 hộ đang theo chị thu hái nguyên liệu làm trà. Mỗi nông hộ có thể thu về khoảng 2 triệu đồng/tháng. Dù chưa cao, nhưng bước đầu cho thấy các hoạt động kinh tế này có tiềm năng lớn hơn trong tương lai. Đây cũng là cách khuyến khích, thúc đẩy người dân địa phương tham gia làm kinh tế. Tạo sinh kế bền vững và phát triển các hoạt động kinh tế nông thôn theo hướng ổn định, lâu dài.

Sau những nỗ lực cố gắng, Trà rau sen Đại Bình Kim Liên đã được công nhận là sản phẩm OCOP 03 sao của huyện Quế Sơn năm 2024. Giờ đây, Trà rau sen Đại Bình Kim Liên không chỉ là một mặt hàng kinh doanh sinh lời, mà còn mang đậm dấu ấn làng Đại Bình, Quế Sơn. Đây là điều rất đáng khích lệ.

Thị trường tiêu thụ chủ yếu của Trà Rau Sen Đại Bình Kim Liên là tại điểm du lịch ở địa phương, một số khách hàng ở các tỉnh thành khác như: TP Đà Nẵng, Hội An, Hà Nội và TPHCM. Chị Kim Liên cũng đang ấp ủ làm thêm các sản phẩm mới, phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng khác nhau và khẩu vị phong phú của người dùng. Có khả năng đi sâu hơn vào thị trường và lan tỏa mạnh mẽ nguồn năng lượng tốt đẹp của du lịch địa phương.

Những thành công của thương hiệu đang đi các bước đầu tiên nhưng chị hy vọng sẽ thu hoạch và gặt hái được kết quả tốt đẹp hơn. Nhằm tạo dựng thương hiệu phát triển hiệu quả, bền vững hơn, có thể đóng góp chút công sức nhỏ bé của mình vào sự phát triển chung của nền kinh tế địa phương.